Op deze pagina lees je hoe het dashboard werkt: Basisvaardigheden In Zicht - Hoe werkt het dashboard?

De cijfers in het dashboard zijn gebaseerd op het wetenschappelijke PIAAC-onderzoek Programme for the international Assessment of Adult Competencies, in combinatie met cijfers uit de het bevolkingsregister van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Het PIAAC-onderzoek is het grootste internationale onderzoek waarin de kennis en vaardigheden van volwassenen worden gemeten met een taal- en rekentest. In Nederland is dit onderzoek uitgevoerd door het Kohnstamm Instituut, in opdracht van de NRO en ministeries van OCW, SZW, EZ en KGG. PIAAC wordt ongeveer elke 10 jaar uitgevoerd. De resultaten van het meest recente onderzoek in Nederland werden in december 2024 gepubliceerd.

De populatie uit de bevolkingsregisters van het CBS bestaat uit inwoners die op 31 december 2022 woonachtig waren in Nederland, waarvan de wijk kon worden afgeleid en die op dat moment een leeftijd hadden tussen de 16 en 75 jaar.

Deze cijfers zijn door het CBS geanalyseerd en doorvertaald naar cijfers op gemeenteniveau en daarmee de meest betrouwbare schattingen over het aandeel inwoners met beperkte basisvaardigheden per gemeente.

In het dashboard kijken we naar alle inwoners van 16-75 jaar die moeite hebben met taal en/of rekenen. Meer informatie over de doelgroepen vind je in onze Toelichting op het dashboard Basisvaardigheden In Zicht.

Het dashboard hanteert een uitsplitsing op basis van land van herkomst, in lijn met de definities van het PIAAC-onderzoek 2023. Het PIAAC-onderzoek maakt gebruik van een indeling in drie groepen: 1- geen migratieachtergrond, 2- eerste generatie migratieachtergrond (zelf niet in Nederland geboren), 3- tweede generatie migratieachtergrond (in Nederland geboren, maar ten minste één ouder is niet in Nederland geboren). In dit dashboard is voor de indeling NT1/NT2 uitgegaan van het land van herkomst van de betrokkene zelf. Categorie 1 en 3 zijn daarom samengevoegd en worden in dit onderzoek aangeduid als NT1. Mensen met een eerste generatie migratieachtergrond worden aangeduid als NT2. De reden om onderscheid te maken in NT1 en NT2 is dat het land van herkomst van de betrokkene zelf van invloed kan zijn op de aanpak, het leerproces en/of de leerbehoefte.

Ja er zijn ook andere databronnen die relevant zijn. Het dashboard Basisvaardigheden In Zicht is een belangrijk startpunt voor beleid op de aanpak basisvaardigheden. Ons advies is wel dat de cijfers uit het dashboard Basisvaardigheden In Zicht worden verrijkt en verstevigd met aanvullende databronnen en onderzoek. In de Handreiking lees je hier meer over. Een overzicht van interessante aanvullende onderzoeken vind je hier.

Ja, het dashboard Basisvaardigheden In Zicht geeft de meest actuele cijfers weer. Dit dashboard is gebaseerd op cijfers uit het laatste PIAAC-onderzoek dat werd uitgevoerd in 2023. De eerste algemene resultaten zijn in december 2024 gepubliceerd in het PIAAC onderzoeksrapport. In 2025 zijn de nieuwe cijfers door CBS doorvertaald naar arbeidsmarktregio- gemeente- en wijkniveau en in oktober 2025 gepubliceerd op dit dashboard. Het volgende PIAAC-onderzoek is naar verwachting weer over ongeveer tien jaar, dus voorlopig worden deze cijfers niet vernieuwd.

Er zijn verschillende partijen die een ondersteunende rol kunnen bieden in het duiden van de cijfers t.b.v. een stevige lokale aanpak basisvaardigheden.

• Als beleidsmaker kun je contact opnemen met de adviseur van Stichting Lezen en Schrijven in jouw regio. Zij kunnen je helpen met de interpretatie van de cijfers en de vertaalslag naar beleid.

• Voor bibliotheken bieden de KB en de Provinciale Ondersteuningsinstellingen (POI's) ondersteuning op basisvaardigheden voor volwassenen.

• Volwasseneneducatie en beroepsonderwijsinstellingen kunnen terecht bij kennisinstituten als Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ECBO) en ITTA. Zij hebben veel kennis die voor onderwijsinstellingen van waarde kan zijn in de aanpak van basisvaardigheden. Ook organisaties als de MBO Raad en NRTO kunnen van betekenis zijn.

Op de website van het Expertisepunt Basisvaardigheden staat een overzicht van meer verschillende organisaties die actief zijn op het gebied van basisvaardigheden voor volwassenen.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) analyseerde in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de onderzoeksresultaten om te komen tot betrouwbare percentages van inwoners in alle Nederlandse gemeenten. Het Expertisepunt Basisvaardigheden adviseerde over de inhoud van het onderzoek en verzorgde de publicatie van de cijfers in het vernieuwde dashboard Basisvaardigheden In Zicht. De opzet van dit dashboard werd in 2019 ontwikkeld en is in 2025 doorontwikkeld door Etil research group.